Początek drugiej połowy XIX wieku. Królestwo Polskie; wciąż sielskie, spokojne i szlacheckie Mazowsze.

On Ksawery Wymysłowski młody, przystojny, dobrze wychowany ziemianin, dumny autor kodeksu małżeńskiego, szukający kandydatki na żonę. Ona Ksawera Padlewska śliczna, urocza i zaradna gospodyni. A także Kamila z Dębia wszystkich zachwycająca i... odtrącająca.

Pomiędzy nimi: niezgodni i nieroztropni rodzice; tragiczna przeszłość niszcząca radość i szczęście; a co gorsze trudne, nieraz dramatyczne wybory. Korzeniowski przedstawia w tym ponadczasowym, pouczającym i barwnym moralitecie problemy małżeńskie oczami tych, którzy są już po ślubie, jak i niedojrzałe opinie o płci przeciwnej głoszone wzajemnie przez tych, którzy z chęcią, choć i obawą pragną się ze sobą na zawsze związać.