Miłość, wojna, emigracja, wiersze, choroba, umieranie…Tej książki, scalonej przez Rafała Podrazę, badacza losów rodziny Kossaków, nie da się czytać jednym tchem.Do niej trzeba wracać – etapami. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska bez ozdobników, w sposóbbardzo plastyczny i drastyczny, opisuje dzień po dniu swoją emigracyjną golgotę i przegraną walkę z rakiem. "Wojnę szatanspłodził. Zapiski 1939–1945" to swoisty testament jednej z najważniejszych polskich poetek XX wieku.„Zmęczenie i słabość bezmierna. Lotek zdobył Passiflorinę!Coś niesłychanego. Organizmie mój, ty się okaż raz jeszczeprany pełnym i rozumu.Zdaje mi się, że nie mogę już.Słabość straszna –”MARIA PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA