Jak uczyć patriotyzmu, który jest „oparty na odpowiedzialności za wspólnotę, niewykluczający nikogo, krytyczny wobec historii i zachowujący szacunek dla dziedzictwa przodków” (Jerzy Nikitorowicz)? Gdzie we współczesnej edukacji polonistycznej znaleźć miejsce dla dziedzictwa polsko-żydowskiego jako znaczącego elementu polskości? Czy w trudnej sytuacji społeczno-politycznej Europy i świata w XXI wieku odrabiamy lekcję daną nam przez historię w wieku XX?Niniejsza książka to swoista kontynuacja rozpoznań poczynionych przez autorkę w poprzedniej rozprawie, odnosząca się do kulturowej teorii narodu jako bardziej inkluzyjnej niż teoria etniczna. Doświadczenia Agnieszki Kani z realizacji projektów edukacyjnych (także międzynarodowych) i twórcze podejście do osiągnięć dydaktyki zagranicznej (głównie amerykańskiej) zaowocowały szczególnie obficie w tych fragmentach książki, które wprowadzają praktyczną wizję edukacji na wskroś humanistycznej, budującej wizerunek człowieka zdolnego wznieść się ponad identyfikację narodową. Fundamentem takiej edukacji Autorka czyni – dostępne wszak uczniom i afirmowane przez nich – przeświadczenie o naturalnej, przyrodzonej nam wszystkim różnorodności, odmienności ludzi. Kluczowe dla tej filozofii edukacji jest rozpoznanie, że kategoria „inności” dotyczy w pierwszym rzędzie nas samych, a jej świadomość pozwala na otwarcie się na drugiego człowieka i pozbycie się lęku.Witold Bobiński SPIS TREŚCI• WprowadzenieOD TOŻSAMOŚCI „NARODOWEJ” DO „KULTUROWEJ”• Tożsamość narodowa a tożsamość kulturowa• Tożsamość wielokulturowa w praktyce• „Inni” to przede wszystkim my• Polska – ojczyzna Polaków i Żydów?• Wyzwania wielokulturowości dzisiajDZIEDZICTWA POLSKO-ŻYDOWSKIEGO NA LEKCJI OBECNOŚĆ OBOWIĄZKOWA• Palimpsest?• „Zło bierze się z gadania” lub… z milczenia. Językowy obraz relacji polsko-żydowskich i jego konsekwencje dla współczesności• Kultura żydowska i relacje z innością w młodszych klasach szkoły podstawowej• W poszukiwaniu inspiracji• Edukacja pozalekcyjnaHOLOKAUST A EDUKACJA NA MIARĘ XXI WIEKU• Jak rzucić wieniec zielony na grób wykopany w powietrzu? O sposobach „zapisywania Zagłady” i nowej „bibliotece Shoah”• Jak uczyć o Holokauście?• Ogniska poglądów. Propozycja amerykańska w polskiej wersji• Casus Sprawiedliwych, czyli praca wychowawcza• Na czym polega i jaką ma wartość „rozmowa w milczeniu”. Opowiadania Idy Fink• Film Biegnij, chłopcze, biegnij, czyli łagodne wprowadzenie w temat• W stronę edukacji globalnejPROBLEMY POLSKIEJ PAMIĘCI ZBIOROWEJ• Co i jak pamiętają Polacy, a o czym pamiętać nie chcą• Na pozornym marginesie. Powojenna wizja historii• Dziedzictwo polsko-żydowskie – więcej pytań niż odpowiedzi• Współcześni Polacy wobec „obcych”• Podsumowanie, czyli lekcja (nie) do odrobienia?• AneksKaren Shawn, Ogniska poglądów. O paleniu książek przez nazistów w 1933 roku, przeł. Marianna Szumal, red. i adapt. Agnieszka KaniaMarianna Szumal, „Ogniska poglądów”. Przygotowanie uczniów szkoły podstawowej do odbioru tekstów na temat Holokaustu. Eksperyment dydaktycznyMałgorzata Kulik, Klaudia Mucha, „To wszystko jest antysemicką legendą…”. Przełamując stereotyp Żyda• Bibliografia i omawiane pozycje literackie (wybór)• Indeks nazwisk