Bartek Słowik, którego nazywają Bartkiem Wyłupiastym lub Bartkiem Głupim, żyje z żoną Magdą i synem Frankiem we wsi Pognębin, znajdującej się w zaborze pruskim, na terenach Księstwa Poznańskiego. Jego życie jest spokojne i nie obfituje w żadne niesamowite przygody. Sam Bartek jest zwykłym człowiekiem, nie posiadającym żadnych wyróżniających go spośród innych ludzi cech. W rejestrach urzędowych Niemcy zamiast nazwiska Słowik opatrzyli go przydomkiem Mensch - Człowiek. Życie we wsi nie należało do bogatych, dlatego zimą mieszkańcy dorabiali w pobliskiej fabryce.
Notatki na marginesie. Cytaty, które warto znać. Streszczenie.